تعیین صلاحیت حرفه‌ای مهندسان برای اولین بار، با برگزاری آزمونهای حرفه‌ای مهندسان در سال ۱۳۷۱ برای ۸۰۰ نفر در رشته‌های عمران و معماری آغاز و با برگزاری آزمونهای حرفه‌ای مهندسان در رشته‌های معماری، شهرسازی، عمران، مکانیک، برق، نقشه‌برداری و ترافیک، آزمون حرفه‌ای کاردانهای فنی ساختمان در رشته‌های معماری، شهرسازی، عمران، مکانیک، برق و نقشه‌برداری و آزمون تعیین صلاحیت حرفه‌ای معماران تجربی، در سال ۱۳۸۷ و با تعداد حدود ۱۰۰۰۰۰ شرکت‌کننده ادامه یافته است. تعداد شرکت‌کنندگان این آزمونها از سال ۱۳۷۱ تا پایان سال ۱۳۸۷ بالغ بر ۴۰۰۰۰۰ نفر می‌باشد.
نحوه برگزاری آزمونها از سال ۷۲ تا سال ۸۱ بطور کلی بر این منوال بود که داوطلبان جهت اطلاع از تاریخ و جزئیات آزمون می‌بایست با برقراری ارتباط تلفنی یا مراجعات حضوری اقدام نموده و جهت ثبت‌نام در تهران به وزارت مسکن و شهرسازی و در استانها به سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استانها مراجعه می‌نمودند و فرمهای ثبت‌نام در آزمون را دریافت و پس از مطالعه و تکمیل مدارک و تکمیل فرم ثبت‌نام مجدداً به وزارت مسکن و شهرسازی یا سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استان مراجعه و فرم و مدارک را تحویل می‌نمودند.
مدارک تحویل‌شده از لحاظ احراز شرایط ثبت‌نام مورد بررسی قرار گرفته و در پی آن ورود اطلاعات توسط اپراتور انجام شده در ادامه چند روز قبل از برگزاری آزمون داوطلب مجدداً از طریق روزنامه یا مراجعات حضوری و تماسهای تلفنی از محل و زمان توزیع کارت مطلع شده و به محل توزیع کارت مراجعه می‌نمود که در اکثر مواقع در محل توزیع کارت نیز با اجتماع و ازدحام طولانی مواجه می‌گردید. اعلام نتایج در آزمون نیز از طریق ارائه لیست اعلام نتایج و مراجعه حضوری به وزارت مسکن و شهرسازی یا سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استانها و صورت می‌پذیرفت. بدیهی است در این روش متقاضی ناچار بود حداقل ۵ بار مراجعه حضوری داشته باشند.
در سال ۱۳۸۲ با توجه به رویکرد دفتر در استفاده از فناورری اطلاعات در جهت انجام سهل‌تر و سریع‌تر وظایف محوله، این دفتر اقدام به الکترونیکی نمودن مراحل اجرایی آزمون نمود. با این رویکرد در آزمونهای سال ۸۲ و بعد از آن، کلیه اطلاع‌رسانی‌های مربوط به ثبت نام و همچنین ثبت‌نام آزمون از طریق وب‌سایت حوزه معاونت امور مسکن و ساختمان انجام می‌پذیرد. ثبت‌نام آزمون بر اساس شماره عضویت نظام مهندسی ساختمان متقاضی طراحی گردیده است. در خصوص کارت ورود به جلسه آزمون نیز با توجه به اینکه تمام اعضاء سازمان نظام مهندسی ساختمان دارای کارت و شماره عضویت هستند مرحله گرفتن کارت ورود به جلسه آزمون مطابق روش گذشته حذف گردید و داوطلب آزمون می‌توانند در بازه زمانی تعیین شده که در زمان ثبت‌نام در آزمون از طریق وب‌سایت اطلاع رسانی می‌گردد، از طریق وب‌سایت با وارد کردن شماره عضویت، شماره شناسنامه و رشته آزمونی خود کارت شناسایی آزمون خود را مشاهده و از آن پرینت تهیه نماید.
اعلام نتیجه آزمون نیز از طریق سایت صورت می‌گیرد و هر داوطلب می‌تواند با وارد شدن به سایت و درج شماره عضویت از نتیجه آزمون خود مطلع شود.
همزمان با شروع ثبت نام به منظور مشارکت جامعه مهندسی در سراسر کشور جهت تهیه بانک سئوالات آزمون از استانهای تهران، خراسان، اصفهان، فارس و آذربایجان شرقی و سایر استانها از اساتید بنام و برجسته درخواست طرح سئوال می‌گردد. سپس سئوالات جمع آوری شده( بانک سئوال) در اختیار کمیته‌های تخصصی انتخاب سئوالات نهایی آزمون قرار می‌گیرد.
لذا با توجه به ثبت نام حدود ۳۰۶۰۰۰ داوطلب درطول ۵ سال و حذف مراجعه حضوری حداقل ۵ نوبت موارد زیر شایان ذکر است:
۱-  با حذف مواردی که قبلاً نیاز به مراجعه حضوری داشته است از تعداد حدود ۱۵۲۸۰۰۰ سفر درون شهری جلوگیری بعمل آمده که از این طریق کمک قابل توجهی به امر صرفه‌جوئی در وقت، هزینه‌های پستی و ایاب و ذهاب  و….. و بهبود وضعیت ترافیک شهری گردیده است.
۲-    امکان ثبت نام برای داوطلبان از هر نقطه و برای هر استان که تمایل شرکت در آزمون را داشته باشند، وجود داشته است.
۳-  امکان ثبت نام و دریافت پرینت کارت شناسائی آزمون در هر ساعت شبانه روز که متقاضی تمایل داشته باشد وجود دارد و نیاز به مراجعه در ساعات اداری به مکان ثابتی نمی‌باشد.
۴-    صرفه جوئی در هزینه‌های برگزاری آزمون نسبت به سالهای قبل از اجرای الکترونیکی کردن مراحل اجرایی برگزاری آزمون، برای ثبت نام و تولید و توزیع کارت ورود به جلسه در تهران و استانها، حذف نماینده اعزامی جهت توزیع کارت در سراسر کشور و سایر هزینه‌های اجرائی( به حدود کمتر از نصف)
۵-  ورود اطلاعات مستقیماً توسط داوطلبان به سیستم انجام می‌پذیرد و به لحاظ هوشمند بودن برنامه امکان ثبت نام یا عدم ثبت نام به داوطلب داده می‌شود. به این طریق در هزینه‌های برگزاری آزمون صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای به عمل خواهد آمد.
۶-  مبنای عمل سیستم ثبت نام آزمون شماره عضویت نظام مهندسی استان می‌باشد که از طریق عضویت نظام مهندسان در سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استانها اجباری شده و مشارکت جامعه مهندسی کشور از طریق افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
شایان ذکر است که در ادامه اقدامات فوق، تمهیدات برگزاری آزمونها به صورت online جهت آزمون ورود به حرفه مهندسان(پایه سه) نیز در دست انجام می‌باشد.
در راستای تعیین صلاحیت حرفه‌ای مهندسان، شیوه‌نامه تمدید و ارتقاء پایه پروانه اشتغال بکار مهندسان در جهت افزایش و ارتقاء سطح دانش فنی و حرفه‌ای مهندسان در سال ۱۳۸۵ تهیه و ابلاغ گردید. براساس این شیوه‌نامه مهندسان جهت ارتقاء پایه پروانه اشتغال بکار مهندسی لازم است پس از گذراندن دوره‌های آموزشی مصوب شیوه‌نامه در آزمونهای پایان دوره شرکت نموده و حدنصاب قبولی را کسب نمایند.
با عنایت به حساسیت تعیین صلاحیت حرفه‌ای مهندسان، ساماندهی و یکنواختی شرایط برگزاری آزمون‌های پایان دوره آموزشی در دستور کار این دفتر به عنوان مرجع سیاستگذاری و راهبری تعیین صلاحیت حرفه‌ای مهندسان قرار گرفته است که در همین راستا و به منظور استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت کاهش زمان فرآیند برگزاری این آزمون‌ها، برگزاری این آزمونها نیز به صورت online از تاریخ چهارم خرداد ماه سال جاری با راهبری این دفتر توسط مؤسسه آموزشی و پژوهشی ساختمان و شهرسازی در حال برگزاری می‌باشد. در حال حاضر کلیه آزمونهای پایان دوره آموزشی رشته‌های عمران(نظارت و محاسبات) و معماری در استان تهران با این روش در حال برگزاری است و انشاء‌ا… به تدریج کلیه آزمون‌های پایان دوره، ابتدا در استان تهران و سپس در سراسر کشور با راهبری دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان، توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استانها، نظارت سازمان مسکن و شهرسازی استانها و با مشارکت و هماهنگی مؤسسه آموزشی و پژوهشی ساختمان و شهرسازی به صورت online‌ برگزار خواهد گردید.

صفحه ویژه آزمون نظام مهندسی ساختمان