صلاحیت طرح و ساخت توام، جزء صلاحیت‌های دردست بررسی سازمان نظام مهندسی ساختمان بوده، که علاوه بر صلاحیت های مستقل قبلی طراحی، نظارت، اجرا، صلاحیت ترکیبی طراحی و اجرا رو نیز به اشخاص حقیقی و حقوقی واجد صلاحیت واگذار نمایید.

این مورد باعث خواهد شد که مشکلات عدم هماهنگی بین طراح و مجری (پیمانکار) به کمترین میزان رسیده و باعث بهره‌وری ساخت و ساز شود.

در این قرارداد، کارفرما مسئولیت اجرای پروژه پیمانکاری را به پیمانکار طراح و سازنده واگذار می نماید و کارفرما صرفاً با یک تأمین کننده خدمات طراحی و ساخت ارتباط دارد مسئولیت و ریسک کارفرما در این روش به حداقل می رسد و سازمان طراح سازنده مسئولیت تمامی خدمات طراحی، تدارکات و ساخت پروژه را به عهده می گیرد. در این سیستم امکان انجام طرح و ساخت سریع به حداکثر می رسد. بر این اساس کارفرما یا مشاورش، پروژه پیمانکاری را تا مرحله طراحی می بایست پیش برده و پس از تکمیل طراحی از طریق مناقصه، تدارکات و اجرای پروژه را به پیمانکار واگذار می کند.

انجام تشخیص صلاحیت طراح-سازندگان از قبل، عملی است که کمک زیادی به تسهیل انتخاب طراح/سازنده می کند، این کار باعث محدودشدن لیست پیشنهاد دهندگان و ایجاد رقابت منطقی بین واجدین صلاحیت می گردد. کارفرما اغلب طرح و ساخت را برای انتقال ریسک و کاهش تلاش های هماهنگی برای ایجاد یک موجودیت قراردادی و تضمین بالاترین سطح هماهنگی استفاده می کند. نقش کارفرما در طرح و ساخت عموماً درگیری زودهنگام در تعریف معیارهای پروژه است و در ادامه، تلاش های مدیریتی کمتری انجام می دهد، چرا که سازنده پروژه را براساس ضوابط تعیین شده انجام می دهد. در این سیستم پیمانکار علاوه بر فاز اجرا، طراحی و مهندسی پروژه را نیز برعهده دارد. در این حالت پیمانکار دارای بخش طراحی در داخل مجموعه خود است یا از تیمی در بیرون از مجموعه خود برای خدمات مهندسی و طراحی استفاده می‌کند. از مزایای این سیستم حضور یک عامل در بخش طراحی و اجرا است.

---

مزایای قرارداد طرح و ساخت توام

• مسئولیت کامل طراحی و ساخت با یک مجموعه
• درگیری کارفرما با فرایند طراحی و ساخت در حداقل ممکن
• نقش کارفرما عمدتاً مدیریت قرارداد و یا تأیید مراحل اجرا می باشد
• روند سریع پروژه
• کاهش هزینه
• صرف زمان زیاد جهت انتخاب پیمانکار طرح و ساخت

معایب قرارداد طرح و ساخت توام

• به جهت آنکه بخش عمده توسط یک پیمانکار انجام می شود امکان دارد انتظارات کارفرما به خوبی برآورده نشود.
• پیچیدگی ارزیابی در انتخاب پیمانکار منجر به کاهش رقابت و افزایش قیمت می‌شود.
•  در پروژه‌هایی که نیاز به تخصص های مختلف می باشد ریسک بالایی را به کارفرما منتقل می‌کند.

چالش‌ها و راهکارها

با وجود مزایای قابل توجه، پیاده‌سازی طرح و ساخت توام همواره با چالش‌هایی همراه است:

• نیاز به هماهنگی بی‌وقفه: از آنجایی که مسئولیت‌های متعدد در یک تیم تجمع می‌یابد، ایجاد هماهنگی بین تخصص‌های مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
• تغییر در رویکردهای سنتی: پذیرش این رویکرد نیازمند تغییر نگرش در بین مدیران و اجرایی‌هاست که ممکن است زمان‌بر باشد.
• تطبیق با مقررات: اجرای یکپارچه پروژه‌ها نیازمند انطباق دقیق با قوانین و مقررات موجود است، که دستیابی به این هدف مستلزم اطلاعیت مداوم و به‌روز بودن اطلاعات حقوقی و فنی می‌باشد.

برای غلبه بر این چالش‌ها، سرمایه‌گذاری در آموزش مهارت‌های جدید، استفاده از فناوری‌های نوین و ایجاد فرهنگ همکاری و شفافیت در تیم‌های اجرایی از اهمیت بالایی برخوردار است.

نتیجه‌گیری

در نهایت، صلاحیت حرفه‌ای در زمینه طرح و ساخت توام نشان‌دهنده توانایی تیم‌های اجرایی برای همگام‌سازی بین خلاقیت طراحی و دقت ساخت است. با تلفیق دانش فنی، مهارت‌های مدیریتی و استفاده از فناوری‌های نوین، این رویکرد نوین می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق در صنعت ساخت و ساز شناخته شود. سرمایه‌گذاری در ارتقای صلاحیت‌های حرفه‌ای و پذیرش تغییرات اساسی، راهگشای ایجاد پروژه‌های با کیفیت، مقرون به صرفه و زمان‌بندی دقیق در آینده است.