انتخاب برگه

ملات ساروج چیست؟

اسفند ۱۳, ۱۳۹۶ | آموزشی | ۲ دیدگاه ها

مقدمه

۱- ساروج از ابتکارات معماران ایرانی در دوران بسیار کهن است.

۲- در دروان گذشته، ساروج از اهمیت خاصی برخوردار بوده و جهت ساختن حوض، پل، آب‌انبار، برکه گرمابه و بنای خانه و سد کاربرد داشته‌است.

۳- ساروج یکی از مصالح قدیمی مصرف‌شده در ایران و بعضی کشورهای کناره خلیج‌فارس می‌باشد که تاریخ شروع کاربرد دقیق آن را نمی‌توان حدس زد، ولی نمونه‌هایی ۷۰۰ ساله از ساروج هم‌اکنون در نقاط مختلف ایران یافت می‌شوند [۳].

۴- در کلیه ساروج‌ها از شن و ماسه و آهک و سفیده تخم‌مرغ استفاده می‌شده است.

▪️ردپای ساروج در سایر کشورها: کشورهای دیگری که {کانال همراه ناظر ساختمان} ردپایی از ساروج در آن یافت می‌شود عبارتند از:

۱- کشور پادشاهی سلطنت عمان. در دانشگاه‌های کشور عمان نظیر دانشگاه سلطان قابوس، به ساروج به‌عنوان یک ملات نگریسته می‌شود و حتی مقاله‌هایی نیز در این زمینه ارائه گردیده‌است.

۲- کشور یمن و جاهای دیگر.

۳- کشور ایران ـ شهر تاریخی باستانی شوشتر.

۴- در افغانستان هم‌اکنون از این ملات استفاده می‌شود [۱].

▪️آخرین مرتبه استفاده از ملات ساروج در ایران: آخرین باری که در ایران از ساروج استفاده‌شده حدود هشتاد سال قبل و در ابتدای دوره پهلوی بوده که از این تاریخ به بعد این ملات کلاً به فراموشی سپرده‌شده و از صحنه معماری ایران حذف گردیده‌است و فقط در کتب مصالح به آن اشاره شده‌است.

? روش ساخت ملات ساروج

▪️برای ساختن آن نخست خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط می‌کنند و گلی سفت می‌سازند و دو روز آن را ورز می‌دهند. بعد، قسمتی از خاکستر کوره‌های حمام را با مقداری مواد الیافی لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی است) به آن اضافه می‌کنند و مخلوط تازه را با چوب‌هایی به قطر ده سانتیمتر می‌کوبند تا به‌خوبی باهم عجین شوند [۱، ۲ و ۳].

▪️بر اساس نشریه شماره ۵۵ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبری ریاست جمهوری ملات ساروج سرد از اختلاط مصالح با نسبت‌هایی به شرح زیر و ورز دادن آن‌ها ساخته می‌شود [۴]:

۱- ده پیمانه گرد آهک شکفته.
۲- هفت پیمانه خاکستر الک شده.
۳- یک پیمانه خاک رس.
۴- یک پیمانه ماسه‌بادی.
۵- سی تا پنجاه کیلوگرم لوئی (تخم و پرزهای نوعی نی است).
۶- آب به مقدار کافی.

? منابع:
۱- محمدیان، کوخردی، محمد، “ «به یاد کوخرد» “، ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
۲- محمد، صدیق «تارخ فارس» صفحه‌های (۵۰–۵۱ ـ ۵۲–۵۳)، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی.
۳- بیگدلی علیرضا، «افغانستان جایی برای دوست داشتن، یادداشت‌ها و خاطرات».
۴- نشریه شماره ۵۵ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبری ریاست جمهوری، مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی.

۲ دیدگاه ها

  1. سید حسین کاظم پور

    سلام

    برای ساخت ساروچ به رنگ های مختلف و دائمی چکار کنیم

    پاسخ
  2. نسیم

    سلام.کاش میشد این تجربیات و دانش پیشینیان را صنعتی سازی کرد.به هرحال مطلب جالب بود.متشکرم

    پاسخ

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *