برای این که یک ساختمان به بهترین شکل ممکن ساخته شود، مهندسان باید طبق قانون و اصولی که وجود دارد به ساخت و ساز بپردازند و نکات فنی را رعایت کنند. چرا که رعایت این نکات باعث ساخته شدن ساختمان های ایمن و مستحکم می گردد. نکاتی مانند مشخص شدن درز های مختلف، استفاده از تجهیزات درست، عایق کاری نما و… یکی از این نکات مهم، در نظر گرفتن درز انقطاع می باشد. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به طور کامل درباره همین موضوع صحبت کنیم و بگوییم که درز انقطاع چیست؟ چگونه محاسبه می شود؟ چه نکاتی دارد و… پس حتماً تا پایان همراه ما باشید.

مفهوم درز انقطاع

درز در لغت به معنی شکاف و انقطاع در لغت به معنی جدایی می باشد. اصطلاح درز انقطاع مربوط به رشته مهندسی عمران است و به معنی فاصله بین دو ساختمانی که مجاور یکدیگرند می باشد؛ اگر این فاصله رعایت نشود ممکن است باعث بروز حوادث خطرناکی شود.

هنگامی که زلزله رخ می دهد ساختمان ها ممکن است به هم ضربه وارد کنند و سازه ها تخریب شوند؛ همین موضوع باعث آسیب جدی می شود. به همین علت مهندسان ساختمان ها را با یک فاصله معین و دقیق از هم جدا می کنند تا از بروز حوادث احتمالی مانند زلزله جلوگیری کنند.

آیا همه ساختمان ها درز انقطاع دارند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت طبق شرایطی که در آیین نامه ۲۸۰۰ و قانون مقررات ملی ساختمان وجود دارد، تنها ساختمان هایی که ارتفاع آنها بیشتر از ۱۲ متر باشد و یا حداقل ۴ طبقه هستند باید این موضوع را رعایت کنند تا از برخورد سازه ها و خسارت های ناشی از آن ها جلوگیری کنند.

اگر به درز انقطاع توجه نکنیم چه اتفاقی میافتد؟

مفهوم ساده درز انقطاع فاصله بین دو ساختمان مجاور هم میباشد که اگر این فاصله ها رعایت نشوند حوادث خطرناکی ممکن است رخ بدهد و بر اثر ضربه ساختمان ها با یکدیگر، نیروی بسیار زیادی ایجاد شود که این نیروی کشنده ممکن است جان بسیاری را به خطر بیندازد.در سال ۲۰۰۳ در دانشگاه فنی استرالیا آزمایشی صورت گرفت که در این آزمایش قصد داشتند نیروی ایجاد شده در اثر ضربه دوساختمان را بدست آورند.

پس از ثبت وقایع  و محاسبه نیروها مهندسان عمران ، نتایج را اینگونه بیان کردند: قدرت تخریب نیروی ایجاد شده در این آزمایش (که در این آزمایش دو ساختمان ۳ طبقه با فاصله ۲ اینچ ساخته شده بودند) برابر این میباشد که یک پتک ۷۵ کیلوگرمی با سرعت ۴۶۹ کیلومتر بر ساعت به یک برگه کاغذ برخورد کند.

برخی از این خرابی ها را در شکل های زیر مشاهده میکنیم:

درز انقطاع چند سانت است؟ (نحوه محاسبه درز انقطاع)

برای محاسبه درز انقطاع مهمترین چیزی که باید در نظر گرفت ارتفاع ساختمان است.

برای محاسبه می توان از این فرمول استفاده کرد: ۲÷۰۱/۰× ارتفاع

مثلاً اگر بخواهیم درز انقطاع ساختمانی که ارتفاع آن ۱۴ متر باشد محاسبه کنیم ابتدا باید ۱۴ متر را در ۰۱/۰ ضرب کنیم و عدد به دست آمده را تقسیم بر ۲ کنیم.

• سانتی متر ۱۴ = ۰۱/۰ × ۱۴
• سانتی متر ۷ = ۲ ÷ ۱۴

طبق این محاسبه درز انقطاع ساختمان ۷ سانتی متر می باشد؛ یعنی ساختمان باید از هر طرف ۷ سانتی متر درز انقطاع را رعایت کند تا در صورت بروز زلزله ساختمان ها به یکدیگر ضربه نزنند.

به دلیل اینکه درز انقطاع به استحکام ساختمان مربوط می شود، باید به صورت درست و دقیق محاسبه شود تا به خوبی بدانید اندازه دقیق فاصله ساختمان شما با ساختمان مجاور چقدر است و درواقع اندازه درز انقطاع چیست. پس دقت داشته باشید که منظور از ارتفاع، آن چیزی نیست که مشاهده می کنیم، بلکه باید ارتفاع اصلی ساختمان را در نظر گرفت که برای به دست آوردن این ارتفاع اصلی، باید از تراز پایه در نظر گرفته شود. تراز پایه به قسمتی از ساختمان می گویند که در صورت وقوع زلزله مانع از لرزیدن و حرکت کردن ساختمان می شود. به فاصله تراز پایه تا پشت بام ساختمان، ارتفاع اصلی می گویند.

درز انقطاع به چه صورت پوشانده می شود؟

در بیشتر مواقع وقتی به ظاهر چند ساختمان کنار هم نگاه می کنیم، گمان می کنیم که به هم چسبیده هستند؛ این در حالی است که از نظر ظاهری اینگونه به نظر می رسد و در واقع فاصله‌ای بین ساختمان ها وجود دارد که این فاصله توسط چیزهای مختلف پوشانده شده است.

گاهی برای پوشاندن این فاصله از یونولیت استفاده می شود. اما یونولیت ممکن است بعد از گذشت زمان پوسیده شود و بهتر است از ورق گالوانیزه ضد زنگ استفاده شود. یکی دیگر از موادی که ممکن است برای پر کردن فاصله استفاده شود، فیلر نام دارد.

موادی که برای پوشاندن درزهای انقطاع استفاده می شود باید دارای ویژگی هایی باشد؛ از جمله:

• ماندگاری و دوام بالا داشته باشد.
• امکان اتصال با درز را نداشته باشد.
• دارای انعطاف و ارتجاع باشد.

بنابراین پیمانکاران برای پوشاندن درزها راهکارهای متفاوت و متنوعی را در نظر می گیرند تا علاوه بر پوشاندن، به زیباتر شدن ظاهر ساختمان نیز کمک کنند. در صورتی که این درزها پوشانده نشود، ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند: لانه کردن پرندگان، جمع شدن زباله، تجمع حشرات و جانوران موذی شود.

اگر ناظر نقشه بردار حضور داشته باشد، این کار را نقشه برداری انجام می دهد. در صورت نبود نقشه بردار، این کار را ناظر معمار بر عهده دارد. ناظر معمار وظیفه دارد درزهای انقطاع را بررسی کند و در صورت وجود تخلف گزارش دهد.

درز انقطاع در ساختمان سازی از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که اگر بین دو ساختمان درز انقطاع وجود داشته باشد باعث میشود آسیب کمتری به ساختمان وارد شود. این موضوع را هم باید در نظر داشته باشیم درز انقطاع ساختمان باید به طور کامل پوشانده شود.با رعایت این نکات می توانیم ساختمان های مستحکم و مقاومی داشته باشیم. اگر در این زمینه سوال یا نکته قابل توجهی داشتید، حتماً در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

انواع دیگر درزهای ساختمان

بعد از این که دانستید درز انقطاع چیست، خوب است بدانید در ساختمان برخی درزهای دیگر نیز وجود دارند که خوب است از وجود آن ها و تعاریشان اطلاع داشته باشید. این درزها عبارتند از:

درز اجرایی (درز ساخت): از آن جا که عملیات بتن ریزی را نمی توان در یک نوبت انجام داد، از درز اجرایی برای این منظور استفاده می شود. در واقع به سطحی که بتن سخت شده باشد و در تماس با بتن تازه باشد، درز اجرایی میگویند. به طور کلی هنگامی که بتن ریزی متوقف می شود و سپس بتن سخت می شود، درز ساخت ایجاد می شود.

درز انقباضی: زمانی که بتن خشک می شود، احتمال این را دارد که ترک بخورد. به دلیل اینکه از بروز این ترک ها در سطح بتن جلوگیری شود درزهای انقباض را ایجاد می کنند. درزهای انقباضی یک نوع از درزهای حرکتی هستند.

درز انبساطی: ممکن است تغییرات حرارتی و دما باعث حرکت بتن ها شود. در نتیجه برای جلوگیری از آسیب رسیدن به سازه از درزهای انبساط استفاده می شود.

درزهای کنترل: به دلیل انبساط و انقباض در بتن، یک سری تنش هایی به وجود می آید که مقاومت بتن را کاهش می دهد و منجر به ترک خوردگی آن می شود. بنابراین برای حل کردن این مشکل از درزهای کنترل استفاده می شود.

درزهای نشست: برای این که از نشست نابرابر دو ساختمان مجاور که مشخصات آن ها با یکدیگر متفاوت است جلوگیری شود، از این نوع درز استفاده می شود.