انتخاب برگه

ارگونومی، تناسباتی برای راحتی فضا

دی ۱۲, ۱۴۰۱ | معماری | ۰ دیدگاه

ارگونومی، تناسباتی برای راحتی فضا
ارگونومی، تناسباتی برای راحتی فضا

همه ما بارها واژه ارگونومی به گوشمان خورده است اما شاید معنای دقیق آن را ندانیم. البته توضیح دادن این مفهوم در قالب یک جمله کار ساده ای نیست اما در زندگی امروزی آگاهی از ارگونومی و رعایت اصول آن می تواند تاثیرات قابل توجهی در سلامت، بهره وری،  ایمنی و راحتی ما داشته باشد. به همین دلیل در این مقاله می خواهیم در مورد این سوال که ارگونومی چیست به زبان ساده صحبت کنیم.

تعریف ارگونومی

اگر بخواهیم تعریفی برای ارگونومی چیست به زبان ساده داشته باشیم باید گفت ارگونومی دانشی است که انجام کارها را آسان تر می کند. اما از نظر علمی، ارگونومی دانش و هنر طراحی مطلوب تجهیزات و هماهنگ کردن شرایط کاری با وضعیت فیزیکی ، حرکتی و نیاز انسان ها است. در واقع ارگونومی با استفاده از اطلاعات موجود از آناتومی بدن و رفتارهای انسانی برای بهبود شرایط کاری و بهینه سازی محصولات تلاش می کند. به همین دلیل رشته دانشگاهی ارگونومی ترکیبی است  از علوم مختلف مثل روانشناسی، جامعه شناسی، مهندسی، بیومکانیک، طراحی صنعتی و فیزیولوژی.
در پژوهش های دانش ارگونومی، ارگونومیست ها با روش های علمی به مطالعه رفتار انسان ها می پردازند و از نتایج به دست آمده در راستای عملی کردن اهداف اصلی آن استفاده می کنند. در اصل نتیجه این مطالعات به طراحی تجهیرات و دستگاه هایی منجر می شود که با بدن انسان و توانایی های شناختی او سازگارتر هستند. پس در پاسخ به این سوال که ارگونومی چیست به زبان ساده می توان گفت ارگونومی علم شناخت جسمی و روانی بشر و تطبیق نتایج حاصل از این شناخت با محیط و به طور ویژه محیط کار است.

تعریف ارگونومی
تعریف ارگونومی

همانطور که گفته شد دانش ارگونومی به یک جمع بندی کلی از توانایی ها و محدودیت های انسان می رسد و برای تقویت توانایی ها و کمرنگ کردن محدودیت ها در انجام کار، روش های مطلوب و تجهیزات مناسبتری را عرضه می کند. اما شاید تصور کنید که در سایه ارگونومی انسان به ماشینی کارآمدتر مبدل می شود.
در صورتی که چنین تصوری درست نیست چرا که دانش ارگونومی با افزایش سطح بهداشت کار،  بهبود محیط های کاری و بهینه سازی محصولات، از بروز آسیب های شغلی جلوگیری می کند و باعث می شود که کاربران شرایط بهتری را تجربه کنند.
بنابراین، در پاسخ به این سوال که هدف از ارگونومی چیست به زبان ساده می توان گفت هدف از ارگونومی راحتی، کارایی، رضایت و سلامت هر چه بیشتر کاربران است که در نهایت منجر به افزایش بهره وری آن ها و کاهش صدمات ناشی از کار می شود.
به همین دلیل یکی از شاخه های علم ارگونومی، طراحی تجهیزات و وسایل ارگونومیک برای تامین بهداشت و ایمنی شغلی کاربران است تا  به این ترتیب از بروز صدمات و آسیب های وارده به سیستم اسکلتی عضلانی آن ها جلوگیری کند. این آسیب ها در دراز مدت به مشکلات دائمی و حادتری مبدل می شوند.
به علاوه یکی دیگر از شاخه های علم ارگونومی در مورد قابلیت ها و محدودیت های کاربران مطالعه می کند و به بررسی شرح وظایف خواسته شده از افراد  با توجه به توانایی ها و امکانات موجود در محیط های کاری می پردازد.
بنابراین ارگونومی به یک محیط کاری به خصوص محدود نمی شود و  می توان در هر محیطی به دنبال این مفهوم بود. مثل ارگونومی در صنعت، ارگونومی در بیمارستان، ارگونومی کار با کامپیوتر و موبایل و ارگونومی در طراحی داخلی یا معماری.

ارتباط بین آسیب های شغلی و ارگونومی چیست

مطالعات متعددی نشان داده است که کم تحرکی با میزان مرگ و میر ارتباط مستقیم دارد و خطر ابتلا به  بیماری های قلبی و عروقی، دیابت نوع دو، سرطان ها و چاقی را افزایش می دهد. امروزه با توجه به سرعت بالای رشد فناوری در محیط های کاری، آمار کارکنانی که وظایف خود را صرفا به صورت نشسته انجام می دهند رو به افزایش است. بنابراین توجه به اصول ارگونومی و ضرورت اجرای آن بیش از همیشه احساس می شود.
تاثیر محیط ارگونومیک بر کاهش آسیب های شغلی به قدری است که سازمان ایمنی و بهداشت شغلی (OSHA) شواهدی در دست دارد که نشان می دهد رعایت اصول ارگونومی و برنامه های آن علاوه بر افزایش بهره وری، می تواند میزان آسیب های وارده به کاربران را کاهش دهد. این برنامه ها  شامل آموزش و آگاهی از نحوه صحیح وضعیت بدن، نحوه صحیح استفاده از تجهیزات و مبلمان در محل کار و انجام تمرینات ارگونومیک است.

با وجود آنکه دانش ارگونومی می تواند از طریق طراحی و تولید ابزارهای مفید و بهبود کیفیت شرایط کاری سرعت انجام کار را بالا ببرد و به سود دهی بیشتر کمک کند، اما هنوز هم در سطح جهانی هیچ سیاست واحدی برای اجرای ضوابط آن وجود ندارد و تنها  تعداد انگشت شماری از شرکت ها و دولت های بزرگ سیاست های فرهنگی خود را در راستای تامین ایمنی کارمندان و رعایت اصول ارگونومی تغییر داده اند.
بنابراین در رابطه با این سوال که موانع موجود در اجرای اصول ارگونومی چیست به زبان ساده می توان گفت مهمترین عامل در این زمینه هزینه های بالای اجرایی کردن این سیاست ها و عدم همکاری کارمندان و شرکت ها است. هر چند نتایج تحقیقات صورت گرفته و شواهد موجود از آسیب های شغلی، اهمیت اجرای اصول ارگونومی را ثابت می کند اما این شواهد به تنهایی برای تغییر سیاست های کاری و شغلی کافی نیست. بنابراین، همچنان هر ساله میلیادرها دلار برای درمان بیماری های شغلی و ضرر و زیان مربوط به کاهش بهره وری شرکت ها هزینه می شود.

هر چند حرفه ارگونومی بعد از جنگ جهانی دوم متولد شد اما می توان گفت رد پای آن از گذشته تا کنون در همه جنبه های زندگی ما جاری بوده است. نگاهی به شواهد و مستندات باستان شناسی نشان می دهد که مردم یونان در قرن پنجم قبل از میلاد و مصری ها ابزارهای خود را بر اساس اصول ارگونومی طراحی کرده بودند. در اواخر قرن هفدهم هم پرداختن به این مفهوم و بیماری های ناشی از کار به صورت جدی آغاز شد. حتی صنایعی مثل خودروسازی و صنایع هوایی در پیشرفت این روند بسیار تاثیرگذار بودند.
اما در عصر اطلاعات تقاضای بیشتر برای کالاهای مصرفی و الکترونیکی منجر به ایجاد رقابت نزدیک بین شرکت ها و صنایع مربوطه شده است. به همین دلیل آن ها برای طراحی به اصول ارگونومی و تولید محصولات ارگونومیک بیش از پیش نیازمند هستند.

۰ دیدگاه

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *