در مبحث ششم مقررات ملّی ساختمان ایران، با عنوان بارهای وارد بر ساختمان سال جلد ۱۳۹۸ طبق بند ۶-۱-۳-۱ برای سختی و مقاومت
“در صورت پیشنهاد طراح یا کارفرما و تصویب مرجع ذیصلاح (کمیته تخصصی مبحث ششم مقررات ملّی ساختمان) برای پروژه‌های خاص، استفاده از روش‌های عملکردی مطابق پیوست شماره ۶-۱ نیز مجاز است.”
مبحث ششم سال ۱۳۹۸، صفحه ۳
در واقع طراحی برای تامین مقاومت کافی سازه و کلیه اعضای آن، علاوه بر ۳ روش متداول:
- طراحی به روش مقاومت (ضرایب بار و مقاومت)
- طراحی به روش تنش مجاز
- طراحی به روش مقاومت مجاز
برای پروژه‌های خاص و با تصویب کمیته تخصصی مبحث ششم، استفاده از روش طراحی عملکردی مجاز است.
طراحی ساختمان به روش عملکردی
در صورت استفاده از روش‌عملکردی در تحلیل و طراحی، باید به وسیله تحلیل و یا ترکیبی از تحلیل و آزمایش نشادن داد که عدم خرابی اعضاء سازه‌ای و غیرسازه‌ای و اتصالات آن‌ها، اطمینان حداقل برابر با آنچه در پیوست شماره ۶-۱ مبحث ششم مقررات ملی ساختمان به عنوان مقادیر هدف ذکر شده شده، تامین شده است. در این تحلیل‌‌ها، ملاحظات مربوط به عدم قطعیت‌های بارگذاری و مقاومت باید در نظر گرفته شود.
در جدول پ-۶-۱-۱ اهداف عملکردی برای جلوگیری از خرابی اجزای سازه‌ای در ساختمان‌های گروه‌های مختلف خطرپذیری تحت اثر بارهای مرده، زنده و محیطی، به استثنای زلزله و حوادث غیرعادی، در قالب احتمال خرابی سالیانه قابل قبول ارائه شده است. در جدول پ۶-۱-۲ اهداف عملکردی تحت اثر زلزله ارائه شده است. در این جدول احتمال خرابی قابل قبول کل سازه و تعضای غیربحرانی آن در صورت وقوع بیشینه حرکات زمین که در این مبحث (مبحث ششم ۱۳۹۸) در نظر گرفته شده، MCE، بیان شده است. در این مبحث (مبحث ششم ۱۳۹۸) MCE، حرکات زمین متناظر با زلزله‌‌ای که احتمال فراگذشت از آن در ۵۰ سال دو درصد باشد، در نظر گرفته می‌شود. دوره بازگشت این زلزله ۲۴۷۵ سال است.
لازم به ذکر است که ضوابط مقررات ملی ساختمان صرفا برای تامین ایمنی در برابر فروریزش سازه‌ها تحت حالات حدی بارگذاری تدوین نشده و حفظ عملکرد سازه و اجزای غیرسازه‌ای در برابر شرایط بارگذاری که احتمال وقوع سالیانه بیشتری دارند، نیز باید طبق مفاد بند ۶-۲-۵ مبحث ششم مقررات ملی ۱۳۹۸ مورد توجه قرار گیرد.
جدول پ-۶-۱-۱ احتمال خرابی سالیانه قابل قبول برای ترکیب بارهای فاقد بار زلزله و حوادث غیرعادی
جدول پ-۶-۱-۲ احتمال خرابی قابل قبول برای ترکیب بارهای دارای بار زلزله در صورت وقوع MCE
تحلیل (روش عملکردی)
تحلیل سازه باید بر اساس روش‌های منطقی، که مبتنی، که مبتنی بر اصول پذیرفته شده مکانیک مهندسی باشند، انجام شود و تمام منابع مهم تغییرشکل و مقاومت در ان در نظر گرفته شود. فرضیات مربوط به سختی، مقاومت، میرایی و سایر مشخصات اعضا و اتصالات سازه‌ای که در تحلیل سازه در نظر گرفته می‌شوند، باید بر اساس اطلاعات آزمایشگاهی قابل‌قبول یا مراجع معتبر لحاظ گردند.
آزمایش (روش عملکردی)
آزمایش‌های مورد استفاده برای اثبات ظرفیت عملکردی اعضای سازه‌ای و غیرسازه‌ای و اتصالات مربوطه تحت بارگذاری موردنظر، باید به نحوی باشد که به درستی نمایانگر مصالح، هندسه، شرایط ساخت، شدت بارگذاری و شرایط مرزی پیش‌بینی شده برای سازه باشد. در صورتی که یک استاندارد یا رویه آزمایشگاهی قابل قبول برای آزمایش روی اعضای سازه‌ای مشابه وجود داشته باشد، آزمایش و محاسبات مربوط به مقادیر طراحی باشد مطابق با آن استاندارد یا رویه انجام شود.
در صورتی که چنین استاندارد یا رویه‌ای موجود نباشد، نمونه‌ها باید در مقیاسی مشابه با کاربرد واقعی ساخته شود، مگر این که به نحوی نشان داده شود که اثرات مقیاس کردن بر روی عملکرد موردنظر تاثیر چندانی ندارد. ارزیابی نتایج آزمایش باید بر اساس نتایج به‌دست آمده از حداقل سه آزمایش انجام شود و انحراف نتایج به‌دست آمده از هر آزمایش بیش از ۱۵% نسبت به مقادیر میانگین نتایج تمام آزمایش‌ها نباشد. در صورتی که انحراف بیش از ۱۵% نسبت به میانگین در نتایج هر یک از آزمایش‌ها مشاهده شود، لازم است آزمایش‌های اضافی انجام شود تا زمانی که انحراف از نتایج هیچ یک از آزمایش‌ها بیش از ۱۵% نگردد، یا این‌که حداقل ۶ آزمایش انجام شده باشد. هیچ یک از نتایج آزمایش‌ها نباید بدون ارائه دلیل منطقی حذف گردد. گزارش ازمایش‌ها باید شامل محل، زمان و تاریخ آزمایش باشد، مشخصات نمونه آزمایشگاهی، تجهیزات آزمایشگاهی، شرایط هندسی آزمایش، تاریخچه بارگذاری و تغییرشکل‌های به‌دست آمده تحت بارگذاری و همچنین هرگونه آسیب مشاهده شده در نمونه در طی آزمایش به همراه مقدار بار و تغییرشکلی که متناظر با این آسیب بوده است باید ثبت گردد.
تهیه مدارک (روش عملکردی)
روش‌های مورد استفاده برای طراحی و نتایج حاصل از تحلیل و آزمایش‌ها باید طی یک یا چند گزارش آماده شده و برای تصویب به مرجع ذیصلاح ارسال گردد. تصویب گزارش‌ها صرفا پس از دریافت گزارش مکتوب داوری مستقل صورت خواهد پذیرفت.
داوری مستقل (روش عملکردی)
روش‌های مورد استفاده برای طراحی و نتایج حاصل از تحلیل و آزمایش‌ها باید توسط یک کمیته مستقل، داوری و مورد تایید قرار گیرد. این کمیته باید دارای حداقل ۳ عضو باشد. اعضای این کمیته باید توسط مرجع ذیصلاح تعیین شده و دارای تخصصص و تجربه کافی برای مرور مدارک و ارزیابی تطابق آن‌ها با ضوابط این مقررات باشند. این ارزیابی باید شامل تمامی فرضیات، معیارها، رویه‌ها، محاسبات، مدل‌های تحلیل، آزمایش‌ها و نتایج آن‌ها، نقشه‌ها و گزارش‌ها باشد. کمیته داوری باید در پایان کار خود نتیجه بررسی‌ها را به صورت مکتوب به مرجع ذیصلاح ارسال نماید.
۰ دیدگاه