صنعتی سازی ساختمان
۱. سه معیار عمده‌ی ساخت و ساز صنعتی را بیان کنید.
بهره‌وری در منابع، افزایش سرعت و بهبود کیفیت سه معیار عمده‌ی صنعتی‌سازی است که حتی عدم رعایت یکی، موجب غیرصنعتی‌شدن پروژه می‌شود.
۲. آیا معادل پنداشتن صنعتی‌سازی با پیش‌ساختگی درست است؟ چرا؟
خیر؛ صنعتی‌سازی در ساختمان، محدود به پیش‌ساختگی نیست؛ به عنوان مثال نقض، می‌توان به روش قالب تونلی اشاره داشت که بسیار صنعتی است؛ اما پیش‌ساخته نیست.
۳. آیا فقط، با کاربرد فناوریهای نوین ساختمانی، می‌توان ادعا کرد که صنعتی‌سازی انجام شده است؟
خیر؛ لازمه‌ی صنعتی‌سازی بهره‌وری در منابع، افزایش سرعت و بهبودکیفیت است؛ اگر در کاربرد فناوریها و روش‌های ساخت پیشرفته، از این سه معیار استفاده شده باشد، می‌توان ادعا کرد که صنعتی‌سازی انجام شده است.
۴. آیا صنعتی‌سازی در ساخت و ساز متداول شهری و روستایی که همان غیرانبوه‌سازی‌هاست، امکان‌پذیر است؟
امکان‌پذیر است؛ مدولار و استانداردسازی کلید صنعتی‌سازی در غیرانبوه‌سازی است.
۵. غیرانبوه‌سازی چه نسبتی از حجم ساخت و ساز کل کشور را به خود اختصاص می‌دهد؟ گسترش صنعتی‌سازی ساختمان در این بخش تا چه حد می‌تواند به بهبود کلی وضعیت ساخت و ساز منجر گردد؟
حداقل ۹۰ درصد حجم ساخت و ساز را غیرانبوه‌سازی‌ها تشکیل می‌دهد. الزام استاندارد و مدولار باعث افزایش تقاضای اقلام کارخانه‌ای در بازار می‌شود و سپس توسعه‌ی کارخانه‌ها و به دنبال آن بهره‌وری در منابع، افزایش سرعت و بهبود کیفیت را به دنبال خواهد داشت.
۶. استانداردسازی ابعادی و کیفی مصالح، قطعات، تجهیزات و تاسیسات، همچنین مدولارسازی در معماری، سازه و تاسیسات در صنعتی‌سازی ساختمان چه ضرورتی دارد؟
الزام استاندارد و مدولارسازی باعث افزایش تقاضا در بازار و موجب توسعه‌ی کارخانه‌ها می‌شود. نتیجه‌ی کارخانه‌ای شدن محصولات، بهره‌وری در منابع، افزایش سرعت و بهبود کیفیت خواهد بود که جملگی از معیارهای صنعتی‌سازی است.
۷. آیا مدولارسازی، مانع انعطاف‌پذیری در ساختمان می‌شود؟
خیر؛ بحث مدولار متفاوت از مساله ماژول است که نمونه‌ی بارز آن Large Panel می‌باشد. مدولار به این معنی است که مدولی تعریف شود و ابعاد به اندازه‌ی آن مدول، کم و زیاد شود. بسیاری از کشورها اهمیت این موضوع را درک کرده‌اند و آن را انجام می‌دهند. برای مثال، عرض درها از ۷۰ سانتی‌متر شروع و ده سانتی‌متر، ده سانتی‌متر اضافه می‌شود تا به ۱۲۰ سانتی‌متر برسد؛ این ده سانتی‌متر همان مدولل است. در نتیجه، دری با عرض ۷۴ سانتی‌متر وجود ندارد و لازم نیست برای نصب در، نجار پای کار باشد. مدولارسازی توسعه‌ی کارخانه‌ها را به دنبال خواهد داشت.
۸. برای مدولارسازی از چه استانداردهایی می‌توان استفاده کرد؟
بخشی از استانداردها در نشریات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی موجود است. بخشی نیز، به سایر منابع معتبر ارجاع داده می‌شود. در مورد آن دسته از استانداردها که منبع معتبری از آن در دسترس نمی‌باشد، می‌توان در مرکز تحقیقات، کمیته‌ای تخصصی تشکیل داد و آن را تدوین نمود.
۹. انبوه‌سازی به چه مفهوم است؟ لازمه‌ی پیاده‌کردن انبوه‌سازی به صورت صنعتی چیست؟
مشخصه‌ی اصلی انبوه‌سازی، تکرار بالا و در نتیجه، امکان اتخاذ روش ساخت است. از این‌رو، طرح و اجرای توام همراه با مدیریت یکپارچه باید از الزامات انبوه‌سازی صنعتی می‌باشد.
۱۰. آیا با توجه به اهمیت غیرانبوه‌سازی در صنعتی‌سازی، می‌توان بخش انبوه‌سازی را از مبحث ۱۱ حذف کرد؟
خیر؛ با توجه به اینکه انبوه‌سازی‌ها به طور متوسط ۵ درصد حجم ساخت و ساز را شامل می‌شود؛ بنابراین، اگر فرض شود این مقدار به طور صنعتی طرح و اجرا شود، بیش از هزار میلیارد تومان تفاوت قیمت خواهد داشت. از این‌رو، دلیلی برای حذف آن وجود ندارد.
۱۱. نقش ”طرح و ساخت توام“ (Design and Build) در صنعتی‌سازی ساختمان چیست؟
در طرح و اجرای توام است که طراحی با توجه به به مقتضیات اجرا انجام می‌شود؛ بنابراین، طرح‌ها واقع‌بینانه و مرحله‌ی بازنگری در نقشه‌ها حذف می‌شود و بدین‌ترتیب بهره‌وری افزایش می‌یابد. اینجاست که مهندسی ارزش مفهوم می‌یابد.
۱۲. جایگاه مدیریت یکپارچه نظیر TQM و همچنین ابزار مدیریت یکپارچه شامل تحقیق و توسعه، مدیریت دانش، HSE و … در صنعتی‌سازی ساختمان چیست؟
مدیریت یکپارچه با استقرار مدیریت کیفیت جامع TQM عملی می‌شود که برای اعمال آن به ابزار مدیریت یکپارچه احتیاج است. ابزار مدیریت یکپارچه عبارت است از: تحقیق و توسعه برای نوآوری؛ مدیریت دانش برای ثبت و بکارگیری درس‌آموخته‌ها؛ آموزش برای تربیت نیروی آموزش‌دیده‌ی ماهر؛ کنترل و تضمین کیفیت برای اطمینان از بهبود کیفیت. شایان توجه است که ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست که اصلی‌ترین محور توسعه‌ی پایدار است، نیز، از ابزار مدیریت یکپارچه بشمار می‌رود.
۱۳. نقش الزامات در به سرانجام رساندن صنعتی‌سازی ساختمان‌ها تا چه اندازه است؟
مجموعه‌ی بایدها و نبایدها تنها، ۲۰ درصد در صنعتی‌سازی ساختمان‌ها موثر است. ۸۰ درصد آن از طریق اختصاص مشوق‌ها، محقق می‌شود؛ زیرا ۸۰ درصد مسیر توسعه، از راه ایجاد شوق می‌گذرد.
۱۴. با توجه به اینکه تنها بخش اندکی از مبحث ۱۱ را الزامات تشکیل می‌دهد، بهتر نیست که این مبحث، از مقررات خارج و به صورت راهنما یا فرهنگ‌نامه منتشر شود؟
بخش اندکی از مبحث ۱۱ را الزامات تشکیل می‌دهد و بخش عمده‌ی آن اختیاری است که رعایت آن موجب دریافت مشوق‌هایی می‌شود. بنابراین، لازمه‌ی دریافت مشوق‌ها، رعایت آن بخش اختیاری است. به عبارت روشن‌تر، بخش اختیاری جزو الزامات دریافت مشوق‌ها محسوب می‌شود.
۱۵. از سایر مباحث مقررات ملی ساختمان، برای کمک به صنعتی‌سازی در مبحث ۱۱ چه انتظاراتی می رود؟
از سایر مباحث، به طور مشخص برای کمک به صنعتی‌سازی می‌توان کمک گرفت، می‌توان ضوابطی در زمینه ساخت، حمل و نصب قطعات سازه‌های فولادی و بتنی توسط مبحث۱۱ آورده شود. همچنین، ضریب اطمینان‌هایی که برای طراحی در نظر می‌گیریم نیز، می‌تواند کوچکتر گردد. همچنین، با بهبود مصرف انرژی طبق مبحث ۱۹ گام‌های موثری برای صنعتی‌سازی با رویکرد توسعه‌ی پایدار برداشته می‌شود.
۱۶. منظور از رویکرد برد- برد- برد چیست؟
معمولا در اسناد مدیریتی دنیا اصطلاح برد-برد رایج است؛ بدین مفهوم که در یک قرارداد، منافع دو طرف آن تامین شود. برد سوم، یعنی علاوه بر منافع دو طرف قرارداد، منافع جامعه و نسل آینده، نیز هم‌تراز دو برد دیگر، حایز اهمیت باشد.
۱۷. تعریف توسعه‌ی پایدار چیست؟
در واقع، همان برد سوم است که سازمان ملل آن را چنین تعریف کرده است: ”روند دستیابی به نیازهای نسل حاضر بدون آسیب به ظرفیت‌های نسل آتی برای دستیابی به نیازهایشان“.
۱۸. محورهای اصلی صنعتی‌سازی با رویکرد توسعه‌ی پایدار کدام است؟
هفت محور اصلی صنعتی‌سازی با رویکرد توسعه‌ی پایدار عبارت است از: افزایش ایمنی و بهداشت؛ کاهش آسیب به محیط زیست؛ بهره‌وری از منابع؛ افزایش سرعت؛ بهبود مصرف انرژی؛ بهبود کیفیت و دوام؛ مطلوبیت و آسایش.
۱۹. ساختمان پایدار چه مشخصاتی دارد؟
ساختمانی است که انرژی خالص مصرفی آن صفر باشد؛ به عبارت دیگر مقدار انرژی مصرفی آن معادل انرژی تولیدی آن (خورشیدی، بادی و …) باشد. همچنین مواد کربنی به محیط‌زیست وارد نسازد.
۲۰. بهبود پلکانی چیست و چه تفاوتی با بهبود مستمر دارد؟
بهبود پلکانی یا Continual Improvement مجموعه‌ای از پیشرفت‌های تدریجی نهادینه‌شده است که در آن، پس از هر مرحله بهبود، یک دوره‌ی بازنگری مدیریتی، شامل ارزیابی و تحلیل نتایج حاصل از اقدامات مراحل پیشین و بکارگیری درس آموخته‌های مرتبط برای تعیین مسیر بعدی وجود دارد؛ خط سبز در شکل زیر.
بهبود مستمر یا Continuous Improvement از لحاظ تئوری، یک تلاش مداوم، خطی و افزایشی برای بهبود محصولات، خدمات یا فرآیندها است؛ خط خاکستری. با این حال در عمل، با توجه به برخی از پارامترهایی که در برنامه‌ریزی اولیه در نظر گرفته نشده است، شیب آن به تدریج کاهش می‌یابد، به صفر می‌رسد و یا حتی منفی می‌شود؛ خط قرمز منقطع در شکل زیر.
۲۱. جایگاه ساختمان پایدار در ویرایش جدید مبحث ۱۱ کجاست؟
مبحث ۱۱ با رویکرد برد-برد-برد که همان توجه به محورهای توسعه‌ی پایدار است، بازنویسی می‌شود. این بدین مفهوم است که ایده‌آل، دستیابی به پایداری با تعریف ساختمان پایدار است و مقرر است با بهبود پلکانی طی چندین ویرایش، به این هدف متعالی رسیده شود.
۲۲. صنعتی‌سازی تا چه حدی به بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی در ساختمان‌ها توجه کرده است؟
صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از ملاک‌های بهره‌وری در منابع و بهره‌وری یکی از معیارهای سه‌گانه‌ی صنعتی‌سازی است؛ بنابراین، صرفه‌جویی مصرف انرژی در صنعتی‌سازی کاملا تاثیرگذار است. همچنین، با توجه به رویکرد جدید برد- برد- برد در ویرایش در دست تدوین مبحث ۱۱، مساله توسعه‌ی پایدار اهمیتی اساسی یافته است. بنابراین، صرفه‌جویی در مصرف انرژی که از محورهای توسعه‌ی پایدار نیز، هست، مهم می‌شود.
۲۳. در ویرایش جدید مبحث۱۱، به مساله‌ی مهندسی ساخت یا Construction Engineering چه میزان پرداخته شده است؟ در کشورهای پیشرفته ساختمان‌های بلند مرتبه، عمدتا بتنی ساخته می‌شود ؛ اما در ایران، بیشتر اسکلت فلزی مورد توجه است؛ چگونه می‌توان این رویکرد را از طریق مبحث ۱۱ تغییر داد؟
به این علت که مساله‌ی مهندسی ساخت ارتباط تنگاتنگی با مباحث بتن (نهم) و فولاد (دهم) دارد، بنا داریم که مبحث ۱۱، با همکاری مباحث ۹ و ۱۰، این موضوع را تدوین نماید. لازم به ذکر است که با توجه به بهبود پلکانی در ویرایش در دست تدوین مبحث ۱۱، تنها به ذکر اصول روش صنعتی‌سازی ساختمان پرداخته می‌شود. سپس وقتی جامعه، حداقل‌های صنعتی‌سازی را پیاده کرد، می‌توان جزییات بیشتری را در ویرایش‌های بعدی مطرح ساخت.
۲۴. عوامل زیرساختی بازدارنده صنعتی‌سازی ساختمان در کشور کدام است؟ چه عواملی را موجب مقاومت در برابر گسترش صنعتی‌سازی ساختمان در کشور می‌دانید؟
وابستگی و عادت به روش‌های متعارف و تعجیل، دو مانع عمده‌ی صنعتی‌سازی ساختمان است. از عوامل مهم دیگر، می‌توان به سنتی‌بودن فهرست بهای سازمان برنامه و بودجه و همچنین، اختصاص بیش از حد منابع به انبوه‌سازی‌ها (بدون توجه به سهم به طور متوسط ۵ درصدی آنها در ساخت و ساز) اشاره کرد.
نبود استانداردسازی و همچنین مدولارنبودن اجزا، تاسیسات و تجهیزات ساختمان، مانع گسترش صنعتی‌سازی در غیرانبوه‌سازی‌ها می‌باشد. در انبوه‌سازی‌ها هم، عدم طرح و ساخت توام، در کنار نداشتن مدیریت یکپارچه، مانع اصلی صنعتی‌سازی است.
۰ دیدگاه