در این مطلب به بررسی ضوابط مربوط به دیوارهای تقسیم کننده در ویرایش ۹۲ و ۹۸ مبحث ششم مقررات ملی ساختمان پرداخته می‌­شود. در ابتدا مفهوم بار تیغه‌­بندی و ضوابط ارائه شده برای آن در مبحث ششم بطور کامل بررسی شده و در ادامه مقدار بار تیغه‌بندی برای یک پلان ساختمان مسکونی محاسبه شده است تا مخاطبین عزیز سازه پلاس بطور کاربردی با نحوه محاسبه آن در یک پروژه عملی آشنا شده باشند.

مفهوم بار تیغه­‌بندی و ضوابط آن در مبحث ششم:

دیوارهای جداگر فضا­های ساختمان (تیغه­‌ها) نسبت به دیوارهای پیرامونی سبک­تر هستد. این دیوارها ممکن است در طول عمر مفید ساختمان توسط ساکنین آنها جابجا گردند. بنابراین باید تدبیری اتخاذ نمود که با جابجایی آنها محاسبات طراحی سازه بهم نخورد. آیین نامه پیشنهاد می­کند که در صورتیکه این دیوارها به اندازه کافی سبک باشند (وزن یک مترمربع آنها از ۲۰۰ کیلوگرم کمتر باشد) می­‌توان بجای مدلسازی آنها در محل واقعی خود (مثل مدلسازی دیوارهای اطراف راه­‌پله) وزن آنها را در کل سطح ساختمان پخش نمود و به این ترتیب هرگونه تغییرات آتی در تیغه‌­های داخلی ساختمان تناقضی در محاسبات ساختمان بوجود نمی‌­آورد(این طور فرض کنید که تیغه‌­ها را به تکه های کوچک خرد کرده  و در سطح کف ساختمان پخش کرده­‌ایم. به این ترتیب به همه قسمت­های کف سهم یکسانی از وزن تیغه وارد می­شود و تغییر در محل آنها ارزش محاسبات را کم نمی‌کند)

به وزن تیغه­‌ها که در کف ساختمان پخش می­شود اصطلاحاً سربار تیغه بندی گفته می­شود این سربار معمولاً ۱۰۰ کیلوگرم بر مترمربع در نظر گرفته می­‌شود ولی بایستی این بطور دقیق برای هر پروژه­ای محاسبه شود. از نظر نوع بار نیز باید گفت که در ویرایش سالهای اخیر مبحث ششم نوع بار تیغه بندی چند بار از نوع مرده و زنده دست به دست شده است که در اینجا به تشریح ضوابط آن، در دو ویرایش معتبر مبحث ششم یعنی ویرایش ۹۲ و ۹۸ خواهیم پرداخت.

ویرایش ۹۲ مبحث ششم

مبحث ششم در ویرایش ۹۲ و در بند  ۶-۵-۲-۲ ضوابط مربوط به دیوارهای تیغه­‌بندی را به شرح زیر بیان کرده است:

مطابق بند فوق، اگر وزن هر متر مربع دیوار تیغه را با w نشان دهیم، سه حالت زیر را برای بار تیغه بندی خواهیم داشت:

همچنین اگر حداقل بار زنده از ۴ کیلونیوتن بر متر مربع بیشتر باشد، نیازی به در نظر گرفتن بار زنده دیوار تقسیم کننده نیست.

ویرایش ۹۸ مبحث ششم

مبحث ششم در ویرایش ۹۸ و در بند ۶-۳-۳ و  ۶-۵-۲-۲ ضوابط مربوط به دیوارهای تیغه‌­بندی را به شرح زیر بیان کرده است:

مطابق بندهای فوق، اگر وزن هر متر مربع دیوار تیغه را با w نشان دهیم، سه حالت زیر را برای بار تیغه بندی خواهیم داشت:

همچنین اگر حداقل بار زنده از ۴ کیلونیوتن بر متر مربع بیشتر باشد، نیازی به در نظر گرفتن بار زنده دیوار جدا کننده نیست ولی اگر دیوار جداکننده با توجه به شرایط از نوع مرده در نظر گرفته شود این استثنا وجود نخواهد داشت.

محاسبه سربار تیغه‌­بندی برای یک پروژه:

برای پلان نشان داده شده در شکل زیر، سربار تیغه‌­بندی را مطابق ویرایش ۹۲ و ۹۸مبحث ششم محاسبه کنید.

گام اول: محاسبه وزن یک متر مربع دیوار تیغه

فرض می­کنیم جزئیات معماری ارائه شده برای دیوار تیغه به شرح زیر باشد:

پس وزن یک متر مربه دیوار بین ۴۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بر مترمربع شده و براساس ویرایش ۹۲ و یا ۹۸ مشمول حالت دوم می­گردد یعنی:

گام دوم: محاسبه طول کل دیوارهای تیغه‌­ها موجود در پلان:

در پلان فوق طول کل دیوارهای تیغه در حدود ۳۰ متر است(با فرض بارگذاری دیوارهای اطراف آکس راهپله در محل اصلی خود)  و مساحت خالص طبقه با کسر مساحت باکس راه‌پله نیز ۱۶۰ متر مربع می‌­باشد. فرض می­کنیم ارتفاع دیوار تیغه ۲٫۹ متر باشد.

گام سوم: محاسبه سربار تیغه‌­بندی:

در این مثال مقدار بار تیغه بندی ۱۰۰ کیلوگرم بر مترمربع بدست آمد که بر اساس ویرایش ۹۲ باید آن را از نوع بار زنده و بر اساس ویرایش ۹۸ باید آن را از نوع بار مرده در نظر گرفت. در ساختمان­هایی که در آنها طول تیغه زیاد باشد، مثل ساختمان­های اداری، هتل­‌ها و بیمارستان­ها، این مقدار معمولاً بیشتر از ۱۰۰ کیلوگرم برمترمربع است.

---