اموری همچون تعیین مختصات سه بعدی موقعیت های مختلف سطح زمین، فواصل و زوایای بین آنها، تحلیل و ثبت اطلاعات بدست آمده از بررسی ها و اندازه‌گیری های به عمل آمده و در نهایت تهیه نقشه و یا به عبارتی تصویری هندسی از سطح زمین؛ در شاخه ای از علم مهندسی به نام نقشه برداری(ژئوماتیک) انجام می‌پذیرد.

روند ذکر شده، در سه مرحله توسط نقشه برداران انجام می گیرد:

• مرحله اول: عملیات صحرایی در قالب اندازه‌ گیری مقاطع (طول، عرض و ارتفاع) منطقه مورد نظر
• مرحله دوم: محاسبات
• مرحله سوم: ارائه نتیجه در قالب آنالوگ (نقشه، مقاطع طولی وعرضی) یا رقمی(مدل های رقمی، جدول)

نقشه برداری غالباً از مناطق کوچک (کمتر از چند صد کیلومتر) انجام می‌شود که به نقشه برداری مستوی(مسطح) معروف است.

نقشه در نقشه برداری

نقشه، جهت نمایش اطلاعات حاصل از نقشه برداری دریکی از انواع خطی، عکسی، یا تصویر ماهواره ای به کار گرفته می شود. نقشه خطی شامل سمبل هایی همراه با نوشته و منحنی است. نقشه عکسی در‌واقع همان عکس گرفته شده از منطقه توسط ابزار مورد نیاز بوده و در نهایت نقشه ماهواره ای نیز توسط ماهواره های فرستاده شده به فضا که در مدار زمین قرار گرفته‌ اند؛ تهیه می‌شود. نقشه های ارائه شده؛ تک منظوره (خاص) و یا چند منظوره (عام) هستند. بدین صورت که اگر عملیات نقشه برداری صرفاً به منظور بررسی ویژگی خاصی از منطقه (برای مثال نقشه های خاک شناسی) صورت پذیرد، نقشه حاصل تک منظوره و برعکس چنانچه چندین ویژگی از قبیل پستی و بلندی های سطح زمین (توپوگرافی) همزمان مدنظر نقشه بردار باشد، نقشه حاصل چندمنظوره خواهد بود.

گرایش های نقشه برداری

• نقشه برداری زمینی
• نقشه برداری هوایی
• نقشه برداری ماهواره ای و فضایی

شاخه‌های اصلی نقشه برداری

• نجوم موضعی: تعیین موقعیت به کمک رصد ستارگان
• ژئودزی: ژئودزی فیزیک، ژئودزی دینامیک و ژئودزی ماهواره ای
• فوتوگرامتری : عکس برداری هوایی با هواپیما
• نقشه برداری صحرایی: مسطحاتی، ارتفاعی، مسیر، ساختمانی، ثبتی، صنعتی، نظامی و زیرزمینی
• کارتوگرافی : ترسیم و چاپ نقشه روی کاغذ
• سامانه مکان یابی (GPS) : تعیین موقعیت به کمک گیرنده های ماهواره ای
• سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
• هیدروگرافی (آب نگاری) : تهیه نقشه از دریاها، اقیانوس ها و… جهت امور دریانوردی، کشتیرانی و سکو های نفتی
• دورسنجی (RS) : تهیه تصاویر ماهواره ای
• توپوگرافی (مکان نگاری) : تهیه نقشه های ارتفاعی از پستی‌ها و بلندی های سطح زمین و شناسایی ویژگی‌های فیزیکی زمین

تاریخچه نقشه برداری

ثبت موقعیت جغرافیایی و راه های ارتباطی از جمله دلایل اهمیت نقشه برداری از زمان گذشته بوده است. نقشه برداری در گذشته به کمک کوه ها، ستارگان و سایر اجرام فضایی صورت می پذیرفت و نتایج حاصل بر روی سنگ و چوب حکاکی می‌شده است. به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی ابزاری مانند قطب نما، بالن،هواپیما،ماهواره و در سال‌های اخیر پهباد به کمک نقشه برداران آمده‌اند.

تجهیزات مورد نیاز نقشه برداری

• نقشه برداری زمینی : ترازیاب، توتال استیشن، متر لیزری، جی پی اس، منشور، شاخص
• نقشه برداری هوایی : هواپیما، بالگرد، پهباد، دوربین تصویر برداری هوایی
• نقشه برداری فضایی : ماهواره مجهز به سنجنده طول موج، جی پی اس، گیرنده و فرستنده پالس، آی ام یو

کاربرد های نقشه برداری

سرشاخه اصلی نقشه برداری، نقشه برداری زمینی یا همان ژئودزی است که کاربردهای بسزایی دارد. از جمله:

• تعیین موقعیت و مختصات جهانی
• تهیه نقشه از مناطق وسیع زمین نظیر استان ها و کشورها
• بررسی جابجایی گسل ها و بروز زلزله
• بررسی تغییرات آتشفشان ها و یخچال های طبیعی
• بررسی تغییرات سطح آب‌های زیر زمینی
• کشف معادن موجود در سطح زمین
• بررسی و تعیین موقعیت های مناسب جهت احداث سد

از دیگر کاربردهای نقشه برداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل عملیات اجرایی در پروژه های ساختمانی وغیره
• کنترل مسیرهای رفت و آمد از جمله بزرگراه ها
• بررسی تغییرات پوسته زمین
• تهیه نقشه اماکن تاریخی جهت حفظ آثار
• افراز زمین‌های کشاورزی

آینده تحصیلی و شغلی

در حالت کلی فارغ التحصیلان نقشه برداری عموما در شرایط سخت آب و هوایی و جاهایی همچون جاده ها، کوه‌ها و یا حتی کویر کار می‌کنند. همکاری در پروژه های ساختمانی، سد سازی، پل سازی،  دکل مخابراتی، احداث جاده ها از جمله وظایف شغلی نقشه برداران است. از این رو جزو مشاغل دشوار محسوب می شود. البته لازم به ذکر است جهت تسهیل در کار خانم‌های نقشه بردار، کار در امور دفتری از جمله شاخه جی آی اس و یا کارتوگرافی به آن‌ها پیشنهاد می‌شود. از جمله ادارات و سازمان هایی که نیازمند تخصص نقشه برداران هستند؛ عبارتند از:

• اداره راه و ترابری
• اداره آب و فاضلاب
• اداره برق
• راه آهن
• جهاد کشاورزی
• اداره ثبت اسناد
• شرکت نفت
• ارگان های نظامی
• سازمان نظام مهندسی

در نظر داشته باشید که

یکی از رایج ترین نوع نقشه های مورد کار، نقشه UTM است که توسط کارشناس نقشه برداری جهت تهیه نقشه های تک برگ به عنوان سند رسمی ملک، تهیه می شوند.

این مطلب به کمک عوامل سایت جی آی اس من به آدرس https://gisman.ir تهیه شده است.

توجه: این مطلب یک رپورتاژ آگهی (تبلیغات) بوده و سایت سازه پلاس هیچگونه نظر و مسئولیتی ندارد. در صورت نیاز به لینک‌های داخل متن مراجعه فرمایید.