ضوابط معلولین

دانلود رایگان نشریه ۲۴۶ ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی و حرکتی

دانلود نشریه ۲۴۶ | PDF

کلیدواژه نشریه ۲۴۶

---

ضوابط مقررات شهرسازی و معماری برای معلولین

ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای عبور و مرور معلولین

شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۸/۳/۶۸ پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی در ارتباط بـا رفـع
موانع شهرسازی و معماری در عبور و مرور، دسترسی به اماکن و فضاها و تجهیـزات عمـومی شـهری بـه منظـور تـأمین
امکان شرکت افراد دارای معلولیت‌های گوناگون جسمی در زندگی روزمره جامعه را بهشرح زیر تصویب نمود :
۱ – از این تاریخ در کلیه طرحهای آتی و در دست تهیه شهرسازی، شهرک سازی و مجتمع‌های مسـکونی و سـاختمانی
سراسر کشور اعم از اینکه توسط دستگاه‌های دولتی و وابسته به دولت و شهرداری‌ها و یا بخش خصوصـی تهیـه گردنـد،
رعایت ضوابط موضوع فصل اول مجموعه پیوست که شامل ضوابط برنامه‌ریزی و طراحی برای تسهیل حرکـت معلـولین
در سطح شهر می‌باشد الزامی بوده و کلیه مراجع مسئول تهیه، بررسی و تصویب و اجـرای طرحهـای توسـعه شـهری،
شهرک سازی و مجتمعهای ساختمانی و مسکونی موظفند در مراحل مختلف تصویب و صدور پروانـه و نظـارت ضـوابط
مذکور را رعایت نمایند.
۲ – به‌ منظور رفع موانع شهری موجود لازم است که اصلاحات موضوع فصل دوم فوراً و تا قبل از تهیه و یا تجدید نظـر
در طرح های توسعه شهری به منظور نزدیکتر کردن شرایط موجود به استاندارد توسط مراجع مسئول عمران شهری بـا
توجه به اولویت هریک به اجرا درآید .
۳ -رعایت ضوابط فصل سوم در طراحی کلیه سـاختمانهای موضـوع فصـل مـذکور بـرای تهیـه کننـدگان طـرح هـای
فوقالذکر الزامی است و مراجع مسئول صدور پروانه و نظارت ساختمانی موظف به اجرای صحیح و دقیق آن هستند .
کلیه ساختمانهای عمومی موضوع این آئین نامه بخصوص ادارات دولتی موجود باید تدریجاً با شـرایط ایـن آئـین نامـه
تطبیق داده شوند. تشخیص میزان تطبیق ایـن ضـوابط و زمـان لازم بـرای اعمـال آن بـهعهـده کمیسـیونی مرکـب از
نمایندگان سازمان بهزیستی، بنیاد جانبازان و وزارت مسکن و شهرسازی خواهد بود. وزارت مسکن و شهرسازی موظـف
است تضمین قانونی اعمال این ضوابط را از مراجع ذیربط کسب نماید .
۴ -اعمال ضوابط و مقررات فصل چهارم فعلاً اختیاری بوده ولی بر حسـب تشـخیص کمیسـیون موضـوع بنـد ۳ و بـا
استفاده از تضمین قانونی که کسب خواهد شد الزامآور خواهد گردید .
۵ -وزارت مسکن و شهرسازی موظف است حداکثر هر ۵ سال یکبار با جلب نظر سازمان بهزیسـتی و بنیـاد جانبـازان
ضوابط و مقررات موضوع این مصوبه را مورد بازنگری و تطبیق با شرایط و امکانات جدید قرار داده و بـرای تصـویب بـه
شورایعالی شهرسازی و معماری پیشنهاد نماید .

---

ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولین جسمی وحرکتی
پیوست مصوبه مورخ ۸/۳/۶۸

فصل اول: ضوابط مطلوب طراحی فضای شهری
۱ ـ ۱ ـ پیاده رو
۱ـ ۱ ـ ۱ ـ حداقل عرض مفید پیاده رو ۱۲۰ سانتیمتر باشد.
۱ـ ۱ ـ ۲ ـ رعایت حداقل ۱۲۰ سانتیمتر فاصله از دیوار برای هر نوع مانعی که بـه هـر علـت نصـبآن در پیـاده رو
برنامه ریزی میگردد اجباری است.
۱ـ ۱ ـ ۳ ـ حداکثر شیب عرض پیادهرو دو درصد باشد.
۱ـ ۱ ـ ۴ ـ حداکثر شیب طولی پیادهرو هشت درصد باشد.
۱ـ ۱ـ ۵ـ حداکثر شیب قسمت اتصال بین دو پیاده روکه نسبت به هم اختلاف سطح دارند درسرپیچ، ۳درصد باشد.
۱ـ ۱ ـ ۶ـ ایجاد جدول یا اختلاف سطح بین پیادهرو و سواره الزامی است.
۱ـ ۱ ـ ۷ ـ ایجاد جدول به ارتفاع حداقل ۵ سانتیمتر بین پیاده رو، باغچه یاجوی کنار پیاده روالزامی است.
۱ـ ۱ ـ ۸ ـ پوشش کف پیادهرو باید از مصالح سخت و غیرلغزنده باشد.
۱ـ ۱ ـ ۹ ـ هرگونه شیرفلکه و سایر اجزای تأسیسات شهری در فلکه معابر باید در محفظـه مناسـب در نظـر گرفتـه
شود.
۱ـ ۱ ـ ۱۰ ـ همسطح بودن هرگونه درپوش با سطح پیاده رو الزامی است.
۱ـ ۱ ـ ۱۱ ـ استفاده از هرگونه شبکه در سطح پیاده رو ممنوع است.
۱ـ ۲ ـ پلهای ارتباطی بین پیادهرو و سواره رو
١ـ ۲ـ ۱ـ پیشبینی پلهای ارتباطی بین پیادهرو و سوارهرو و حداکثر در هر ۵۰۰ متر فاصله الزامیاست.
۱ـ ۲ـ ۲ـ اتصال پلهای ارتباطی و پیاده رو باید بدون اختلاف سطح باشـد، در صـورت وجـود اختلاف سـطح، رعایـت
ضوابط ذکر شده در فصل سطح شیبدار الزامی است.
۱ـ ۲ـ ۳ـ حداقل عرض پلهای ارتباطی که در امتداد مسیر پیاده رو نصـب مـیشـوند، برابـر عـرض پیـاده رو باشـد.
حداقل عرض پلهای ارتباطی عمود بر مسیر پیادهرو ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
۱ـ ۲ـ ۴ـ محل ارتباط پیادهرو و سوارهرو باید دارای علائم حسی قابل تشخیص برای نابینایانباشد.
۱ـ ۲ـ ۵ـ ساختن پل یا سطح لغزنده ممنوع است.
۳
۱ ـ ۳ـ محل عبور عابر پیاده در سوارهرو:
۱ـ ۳ـ ۱ـ ایجاد خط کشی عابر پیاده در سوارهرو در کلیه تقاطعها و حداکثر در هر ۵۰۰ متر الزامیاست.
۱ـ ۳ـ ۲ـ ایجاد خط کشی عابر پیاده در محل تردد معلولان و در مکانهای خاص آنها الزامی است.
۱ـ ۳ـ ۳ـ ساختن پلهای ارتباطی بین پیادهرو و سوارهرو در امتداد خط کشی الزامی است.
۱ـ ۳ـ ۴ـ پیشبینی دستگاه تولیدی صدای خبر کننده به هنگام عبور آزاد برای عابر پیاده جهتاسـتفاده نابینایـان
در تقاطع‌های پرتردد الزامی است.
۱ـ ۳ـ ۵ـ کفسازی محل خط کشی عابر پیاده باید از جنس قابل تشخیص برای هدایت نابینایانباشد.
۱ـ ۴ ـ توقفگاه
١ـ ۴ـ ۱ـ برای توقف وسیله نقلیه به منظور پیاده و سوار شدن معلـولان از وسـیله نقلیـه درخیابانهـای اصـلی شـهر
ایجاد خلیج (پیشرفتگی سواره رو در پیادهرو) به عمق حداقل ۶۰/۳ متر و بهطور حداقل ۱۲ متر بـا ارتبـاط مناسـب بـا
پیادهرو الزامی است.
۱ـ۴ـ۲ـ اختصاص دوپارکینگ ویژه معلولان با نصب علامت مخصوص درکنار خیابان اصلی ودر ۵۰۰ فاصله الزامی است.
۱ـ ۴ـ ۳ـ در توقفگاههای عمومی اختصاص ۳ درصد فضای توقفگاه به معلولان جسمی ـ حرکتی الزامی است.
۱ـ ۴ـ ۴ـ حداقل عرض محل توقف اتومبیل معلولان با صندلی چرخدار ۵۰/۳ متر است.
۱ـ ۴ـ ۵ـ محل توقف اتومبیل معلولان جسمی ـ حرکتی میباید در نزدیکترین فاصله به درهای ورودی یـا خروجـی
آسانسور باشد.
۱ـ ۴ـ ۶ـ توقفگاههای اختصاصی معلولان باید به وسیله علامت مخصوص مشخص شود.
۱ـ ۵ ـ تجهیزات شهری
١ ـ ایستگاھھا
۱ـ ۵ـ ۱ـ پایانههای اتوبوسرانی درون شهری، مراکز شهری، و نزدیک سـاختمانهای عمـومیپرتـردد، احـداث محـل
انتظار ایستگاه اتوبوس به عرض حداقل ۱۴۰ سانتیمتر و همسطح با کف اتوبوس الزامی است.
۱ـ ۵ـ ۱ـ ۲ ـ شرایط دسترسی به محل انتظار مسافر در ایستگاه‌های اتوبوس شهری مطابقشـرایط اتصـال پیـادهرو
به سوارهرو باشد.
۱ـ ۵ـ ۱ـ ۳ـ در ایستگاههای قابل استفاده برای معلولان، پیشبینی سرپناه، حفاظ و نیمکت باارتفـاع ۴۵ سـانتیمتر
از کف الزامی است.
۱ـ ۵ـ ۱ـ ۴ ـ در محوطه پایانههای مسافربری برون شهری رعایـت کلیـه شـرایط لازم بـرای امکـانتـردد معلـولان
الزامی است.
۴
۱ـ ۵ـ ۲ـ تلفن عمومی و صندوق پست
۱ـ ۵ـ ۲ـ ۱ـ در پایانه‌های اتوبوسرانی درون شهری، مراکز شهری و نزدیک ساختمانهای عمومی پر تردد و مخصوص
معلولان، پیشبینی تلفن عمومی و صندوق پست قابل استفاده برای معلولان بامشخصات زیر الزامی است.
۱ـ ۵ـ ۲ـ ۱ـ ۱ـ دسترسی به تلفن عمومی یا صندوق پس به صورت همسطح و یـا باشـیبمناسـب بـرای معلـولان
صورت گیرد.
۱ـ ۵ـ ۲ـ ۱ـ ۲ ـ پیشبینی فضای آزاد به ابعاد حـداقل ۱۱۰ * ۱۴۰ سـانتیمتر در جلـو تلفـن و یاصـندوق پسـت
الزامی است.
۱ـ ۵ـ ۲ـ ۱ـ ۳ ـ حداقل عرض در باجه تلفن عمومی ۸۰ سانتیمتر باشد.
۱ـ ۵ـ ۲ـ ۱ـ ۴ ـ حداکثر ارتفاع محل شکاف سکه، صفحۀ شماره گیر تلفن و شکاف صندوق پست یکصد سـانتیمتر
از کف باشد.
۱ـ ۵ـ ۲ـ ۱ـ ۵ـ پیشبینی پیشخوان در ارتفاع ۸۰ سانتیمتر جهت استفاده معلولان در فضای تلفنعمومی ضـروری
است.
۱ـ ۵ـ ۳ـ در معابر و فضاهای شهری و در محلهایی که آبریزگاه عمومی احداث میشود، ایجادحداقل یـک آبریزگـاه
مخصوص معلولان الزامی است. در آبریزگاه‌های بزرگ در ازای هر ده واحد یک واحد آبریزگاه اضافه شود.

۵
فصل دوم: مناسب سازی معابر
۲ـ ۱ـ پیادهروهای موجود
۲ـ ۱ـ ۱ـ با استفاده از امکانات، حداقل عرض پیادهروهای باریک به ۹۰ سانتیمتر رسانیده شود.
۲ـ ۱ـ ۲ ـ موانعی که به هر علت در پیاده رو قرار داشته و یا نصف گردیـده و از حـداقل عـرض مفیـد۹۰ سـانتیمتر
می‌کاهند (مانند مانع عبور وسائط نقلیه، باجه تلفن، صندوق پست، دکه، تیربرق…) باید جابجا گردند.
۲ـ ۳ـ محل خط کشی عابر پیاده
۲ـ ۳ـ ۱ ـ محل عبور عابر پیاده در سواره روها باید اصلاح، تسطیح و به صـورت خـط کشـی باحـداقل عـرض ۱۵۰
سانتیمتر و قابل دسترسی به پیادهروها شود.
۲ـ ۳ـ ۲ ـ وجود پلهای ارتباطی در امتداد کلیه خط کشیهای عابر پیاده الزامی است.
۲ـ ۳ـ ۳ ـ جزیره وسط خیابان در محل خط کشی عابر پیاده باید قابل عبورصندلی چرخدار شود.
۲ـ ۴ـ توقفگاه‌ها
۲ـ ۴ـ ۱ـ در توقفگاههای عمومی موجود باید حداقل ۲ درصـد فضـای توقفگـاه در نزدیکتـرینفاصـله بـه ورودی و
خروجی و دسترسی مناسب به پیادهرو برای توقف اتومبیل معلولان جسمی حرکتی اختصاص یابد. ایـن عمـل در وضـع
موجود از طریق تبدیل فضای سه محل توقف اتومبیلمعلول جسمی ـ حرکتی امکانپذیر است.

۶
فصل سوم: ضوابط کلی طراحی ساختمانهای عمومی
تعریف:
منظور از اماکن عمومی در این آیین‌نامه، آن دسته از ساختمانهایی هستند که یکـی از انـواع‌ خـدمات عمـومی را در
اختیار افراد جامعه قرار میدهند.
۳ـ۱ـ ورودیها
۳ـ۱ـ۱ـ ورودی اصلی باید برای استفاده معلولان نیـز در نظـر گرفتـه شـود، و بـه سـوارهرو یـا پارکینـگسـاختمان
دسترسی مناسب داشته باشد.
۳ـ۱ـ۲ ـ ورودی ساختمان حتی الامکان هم سطح پیادهرو باشد.
۳ـ۱ـ۳ـ پیادهرو منتهی به ورودی معلولان باید با علایم حسی مشخص شود.
۳ـ۱ـ۴ ـ حداقل عمل فضای جلو ورودی ۱۴۰ سانتیمتر است.
۳ـ۱ـ۵ـ وجود سایهبان به عرض حداقل ۱۴۰ سانتیمتر بر روی فضای جلو ورودی الزامی است.
۳ـ۱ـ۶ ـ حداقل عرض بازشوها در ورودی ساختمان ۱۶۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۲ـ راهرو
۳ـ۲ـ۱ـ حداقل عرض راهرو ۱۴۰ سانتیمتر است.
۳ـ۲ـ۲ـ کف راهروها باید غیرلغزنده باشد و از نصف کفپوشها با پرز بلند نیز خودداری شود.
۳ـ۲ـ۳ـ در صورت وجود اختلاف سطح در کف راهرو باید ارتباط با سطح شیبدار به صورتمناسبی تأمین گردد.
۳ـ۳ـ بازشوها (درو پنجره)
۳ـ۳ـ۱ـ حداقل عرض مفید هرلنگه در برای عبور صندلی چرخدار ۸۲ سانتیمتر باشد.
۳ـ۳ـ۲ـ در مورد درهایی که به خارج باز میشوند تأمین دید کافی الزامی است.
۳ـ۳ـ۳ـ حداکثر ارتفاع دید از کف تمام شده ۱۰۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۳ـ۴ـ درها باید دارای پاخور به ارتفاع ۲۰ سانتیمتر باشند.
۳ـ۳ـ۵ـ در صورت استفاده از درهای چرخان، گردشی، کشویی، پیشبینی یک در معمولی بـهعـرض مفیـد حـداقل
۸۰ سانتیمتر در جوار آنها برای استفاده معلولان الزامی است.
۳ـ۳ـ۶ـ کلیه درها باید به سهولت باز و بسته شوند.
۳ـ۳ـ۷ـ دستگیره درها باید از نوع اهرمی بوده و فاصله داخلی بین آنها و سطح در ۵/۳ تا ۷سانتیمتر باشد.
۳ـ۳ـ۸ـ حداقل فاصله بین دو در متوالی چنانچه هر دو در به یک جهت باز شوند ۲۰۰ سانتیمتر،چنانچه هـر دو بـه
سمت خارج باز شوند ۱۲۰ سانتیمتر و چنانچه هر دو به داخل باز شوند ۲۸۰ سانتیمتر باشد.
۷
۳ـ۳ـ۹ـ درها باید حتی المقدور بدون آستانه باشند. در صورت اجبار حداکثر ارتفاع آستانه ۲ سانتیمتر باشد.
۳ـ۳ـ۱۰ـ به منظور تسهیل در حرکت، پیشبینی ۱۵۰ سانتیمتر سـطح همـوار در هـر سـوی در و ۳۰ سـانتیمتر در
طرفین آن الزامی است.
۳ـ۳ـ۱۱ـ ارتفاع دستگیره از کف حداکثر ۱۲۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۳ـ۱۲ـ کلیه درها و پنجرههایی که تا کـف دارای شیشـه هسـتند در مقابـل ضـربه صـندلی چرخـدارمحافظ و از
شیشه مقاوم ساخته شوند.
۴ـ۳ـ پله
۳ـ ۴ـ ۱ـ وجود علائم حسی در کف؛ قبل از ورود به قفسه پله برای هشدار به نابینایان الزامیاست.
۳ـ ۴ـ ۲ـ عرض کف پله ۳۰ سانتیمتر و حداکثر ارتفاع آن ۱۷ سانتیمتر و حداکثر ارتفاع آن ۱۷سانتیمتر باشد.
۳ـ ۴ـ ۳ـ حداقل عرض پله ۱۲۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ ۴ـ ۴ـ نصب دست انداز در طرفین پله الزامی است.
۳ـ ۴ـ ۵ـ ارتفاع دست انداز از کف پله برای کودکان ۶۰ سانتیمتر و برای بزرگسالان ۸۵ سانتیمترباشد.
۳ـ ۴ـ ۶ـ حداکثر قطرمیله دستانداز اعم از گردیاصاف ۳و۵ سانتیمتروحداقل فاصله آن ازدیوارها ۴ سانتیمتر باشد.
۳ـ ۴ـ ۷ـ لبه پله کاملاً غیرلغزنده بوده و به وسیله اختلاف رنگ قابل تشخیص باشد.
۳ـ ۴ـ ۸ـ نصب هرگونه لبه پله غیرهمسطح و گرد کردن لبه پله ممنوع است.
۳ـ ۴ـ ۹ـ در کنارههای عرضی پله؛ تعبیه لبه مخصوص برای جلوگیری از لغزش عصا الزامی است.
۳ـ ۴ـ ۱۰ـ پاخور پله باید بسته باشد و پیشامدگی لبه پله از پاخور نباید بیش از ۳ سانتیمتر باشد.
۳ـ ۴ـ ۱۱ـ حداکثر مقدار پله بین دو پا گرد باید ۱۲ پله باشد.
۳ـ ۴ـ ۱۲ـ حداقل عمق پاگرد پله ۱۲۰ سانتیمتر و در پله‌های دو جهته همعرض پله باشد.
۳ـ۵ـ سطح شیبدار
۳ـ۵ـ۱ـ حداقل عرض سطح شیبدار ۱۲۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۵ـ۲ـ برای سطوح شیبدار تا ۳ متر طول حداکثر شیب ۸ درصد با عرض ۱۲۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۵ـ۳ـ در سطوح شیبدار بیش از سه متر طول (تا حد مجاز ۹ متر) در ازای هر متر افـزایش طـول۵ سـانتیمتر بـه
عرض مفید آن اضافه و ۵ درصد از شیب آن کاسته شود.
۳ـ۵ـ۴ـ پیشبینی یک پاگرد به عمل حداقل ۱۲۰ سانتیمتر و در هر ۹ متر طول الزامی است. درسطوح شـیبدار دو
جهته عرض پاگرد برابر عرض سطح شیبدار خواهد بود.
۸
۳ـ۵ـ۵ـ کف سطح شیبدار باید غیرلغزنده باشد.
۳ـ۵ـ۶ـ سطوح شیبدار و ورودی ساختمان باید مسقف باشد.
۳ـ۵ـ۷ـ نصب میله دستگرد در طرفین سطح شیبدار الزامی است.
۳ـ۵ـ۸ـ ارتفاع میله دستگرد از کف سطح شیبدار بـرای شـخص نشسـته ۷۵ سـانتیمتر بـرای شـخصایسـتاده ۸۵
سانتیمتر و برای کودکان ۶۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۵ـ۹ـ حداکثر قطر میله دستگرد ۵ و ۳ سانتیمتر و حداقل فاصله بین آن و دیوار ۴ سانتیمترباشد.
۳ـ۶ـ آسانسور
۳ـ۶ـ۱ـ در ساختمانهای عمومی که برای دسترسـی بـه طبقـات از آسانسـور اسـتفاده مـیشـود وجودحـداقل یـک
آسانسور قابل استفاده برای معلولان روی صندلی چرخدار الزامی است.
۳ـ۶ـ۲ـ آسانسور باید همسطح ورودی و یا در دسترس بلامانع صندلی چرخدار قرار گیرد.
۳ـ۶ـ۳ـ حداقل فضای انتظار در جلو آسانسور در هر طبقه ۱۵۰*۱۵۰ سانتیمتر مربع باشد.
۳ـ۶ـ۴ـ آسانسور قابل استفاده برای معلولان باید مشخصات زیر را داشته باشد:
۳ـ۶ـ۴ـ۱ـ عرض مفید ۸۰ سانتیمتر؛
۳ـ۶ـ۴ـ۲ـ مجهز به دو درکشویی با چشم الکترونیکی؛
۳ـ۶ـ۴ـ۳ـ ابعاد مفید اتاقک آسانسور ۱۱۰ * ۱۴۰ سانتیمتر؛
۳ـ۶ـ۴ـ نصف دستگیرههای کمکی در دیواره‌های آسانسور در ارتفاع ۸۵ سانتیمتر از کف اتاقک الزامی است.
۳ـ۶ـ۵ـ در محلهای پرتردد معلولان ارتفـاع دکمـههـای کنتـرل کننـده آسانسـور حـداکثر ۱۳۰سـانتیمتر؛ حـداقل
برجستگی آن ۵/۱ سانتیمتر و حداقل قطر آن ۲ سانتیمتر و نیز برای استفاده نابینایان قابل تشخیص باشد.
۳ـ۶ـ۶ـ لازم است توقف آسانسور با صوت مشخص شود.
۳ـ۷ـ فضاهای بهداشتی
۳ـ۷ـ۱ـ در قسمتهایی از ساختمانهای عمومی که معلولان تردد می‌نمایند تعبیه سرویس بهداشـتی مخصـوص آنـان
الزامی است.
۳ـ۷ـ۲ـ حداقل اندازه سرویس بهداشتی ۱۷۰ * ۱۵۰ سانتیمتر مربع باشد و قابلیت گردش صندلی چرخدار در ایـن
فضا الزامی است.
۳ـ۷ـ۳ـ در سرویس بهداشتی باید به بیرون باز شود و گشودن آن در مواقع اضطراری از بیرون امکانپذیر باشد.
۳ـ۷ـ۴ـ نصب کاسه مستراح به ارتفاع ۴۵ سانتیمتر از کف الزامی است.
۹
۳ـ۷ـ۵ـ نصب دستگیرههای کمکی افقی در طرفین کاسه مستراح بـه ارتفـاع ۷۰ سـانتیمتر از کـف و۲۰ سـانتیمتر
جلوتر از لبه جلویی کاسه الزامی است.
۳ـ۷ـ۶ـ نصب دستگیرههای کمکی عمودی با فاصـله ۳۰ سـانتیمتر از جلـو کاسـه و ۴۰ سـانتیمتربالاتر از نشـیمن
مستراح به روی دیوار مجاوری اجباری است. دامنه نوسان میله‌های عمودی ۸۰ تا۱۲۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۷ـ۷ـ نصب دستگیره اضافی بر روی قسمت داخلی در به ارتفـاع ۸۰ سـانتیمتر از کـف و ۲۵سـانتیمتر فاصـله از
محور لولا الزامی است.
۳ـ۷ـ۸ـ دستشویی سرویسهای بهداشتی باید به نوعی نصف شوند که بدون جابه جـایی فردمعلـول از روی مسـتراح
توسط وی قابل استفاده باشد.
۳ـ۷ـ۹ـ ارتفاع مناسب دستشویی از کف معلولان ۷۵ تا ۸۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۷ـ۱۰ـ حداقل عمق بدون مانع در زیر دستشویی ۴۵ سانتیمتر باشد.
۳ـ۷ـ۱۱ـ شیرهای دستشویی باید به صورت اهرمی و به راحتی باز و بسته شوند.
۳ـ۷ـ۱۲ـ ارتفاع لبه پایینی آینه دستشویی معلولان از کف حداکثر ۹۰ سانتیمتر باشد.
۳ـ۷ـ۱۳ـ حداکثر ارتفاع آویز حوله و جای صابون از کف ۸۰ سانتیمتر
۳ـ۸ـ۱ـ کلیه اماکن؛ فضاهای شهری و قسمتهای از ساختمانهای عمومی که برای استفادهمعلولان طراحی و تجهیـز
گردیدهاند باید به وسیله علامت ویژه معلولان مشخص گردند.
۳ـ۹ـ ساختمانهایی که بخشهایی از آن مورد استفاده عمومی قرار میگیرد و باید بـرای معلـولاننیـز قابـل اسـتفاده
باشند؛ به قرار زیر است:
دانشگاهها و مراکز فرهنگی
بیمارستانها و درمانگاهها
مسجد و مصلی
آسایشگاهها
مراکز ورزشی
راه آهن ـ فرودگاه ـ ترمینال ـ مترو
بخش اورژانس کلیه فضاهای درمانی
مراکز خدماتی ـ اداری مانند بانک و مؤسسات مالی و پست و تلگراف و تلفن
مؤسسات دولتی

۱۰
۳ـ۱۰ـ در سایر ساختمانهای عمومی رعایت موارد زیر الزامی است:
۳ـ۱۰ـ۱ـ در مراکز آموزشی غیردانشگاهی باید طبقه همکف یا ده درصد سطح زیربنا؛ برایمعلولان مناسب باشد.
۳ـ۱۰ـ۲ـ کلیه هتلها تا ظرفیت ۲۵ اتاق باید یک اتاق قابل دسترسی و استفاده بـا سرویسـهایبهداشـتی مناسـب
برای معلولان داشته باشد. در ازای هر ۲۵ اتاق اضافه پیشبینی یک اتاق مناسبدیگر بـرای معلـولان ضـروری اسـت.
این اتاقها باید به طور یکنواخت در بین اتاقهای معمولی هتل توزیع گردند.
۳ـ۱۰ـ۳ـ کلیه مسافرخانهها و مهمانسراها تا ظرفیت ۳۰ تخت باید یک تخت و یک سرویسبهداشتی مناسب بـرای
استفاده معلولان داشته باشند؛ در ازای هر ۳۰ تخت دیگر با سرویس بهداشتیمناسب برای معلولان اضافه شود.
۳ـ۱۰ـ۴ ـ کلیه ساختمانهای اداری دولتی که بیش از ۲۰ نفر کارمند و حداقل ۴۰۰ مترمربعمساحت داشته باشـند
برای اشتغال معلولان قابل استفاده باشد.
۳ـ۱۰ـ۵ـ کلیه پروانه ساختمانی تجاری و همچنـین کلیـه واحـدهای بـیش از ۱۰۰ متـر مربـع بایـدبرای معلـولان
جسمی قابل دسترسی و استفاده باشد.
۳ـ ۱۱ـ مجتمعهای مسکونی
۳ـ۱۱ـ۱ـ در ساختمانهای مسکونی که تعبیه آسانسور اجباری است؛ باید یک آسانسور مناسببـرای معلـولان نصـب
شده باشد.
۳ـ۱۱ـ۲ـ کلیه مجتمعهای با بیش از ۱۰۰۰ مترمربع سطح و بیش از ۱۰ واحد مسکونی بایـدارتباطهای عمـودی و
افقی و فضاهای عمومی قابل استفاده برای معلولان جسمی ـ حرکتی باشند.
پانوشتها :
۱ ـ رجوع شود به بحث سطح شیبدار؛ پلهها؛ بالابرها
۲ـ رجوع شود به بحث بازشوها
۳ ـ حداقل زمان برای بسته شدن درهای داخلی از حالت باز در ۷۰ درجه تا حالت نیمه بسته در ۵درجـه؛ ۳ ثانیـه
است.
درهای ورودی با نیروی معادل ۴ کیلوگرم نیرو درهای داخلی با نیروی کمتر از ۲/۲ کیلوگرم نیروباز شوند.

۱۱
فصل چهارم
ضوابط توصیهای مناسب سازی محیط شهر برای معلولان
۴ـ ۱ـ کاشت گیاهانی که ریختن میوه‌های آنها در اطراف پیاده رو ایجاد لغزندگی نماید ممنوع است.
۴ـ ۲ـ چراغ راهنمایی که در کنترل شخص معلول باشد باید در دو طرف محل عبور نصب گردد.
۴ـ ۳ـ ایجاد زمان کافی برای عبور ایمن معلولان از محل خط کشی عابر پیاده الزامی است.
۴ـ ۴ـ وسایل نقلیه عمومی باید به بالابرهای مکانیکی برای دستیابی معلولان به داخل آنهامجهز گردد.
۴ـ ۵ـ در صورتی که ارتفاع سکوی مسافربری همسطح کـف وسـیله نقلیـه عمـومی باشـد بایـد یـکسـکوی فلـزی
مکانیکی بین ایستگاه و اتوبوس برای هدایت معلولان به داخل اتوبوس تعبیه گردد.
۴ـ ۶ـ مشخص کردن قسمت بخصوصی از اتومبیل و دیگر وسایل نقلیه با کمتـرین فاصـله ازدرهـای ورود و خـروج
برای استفاده معلولان الزامی است. این محلها باید بدون صندلی و مجهز بهکمربند؛ دستگیره؛ بستهای دیگر برای ثابـت
نگاهداشتن صندلی چرخدار در برابر حرکتهای ناگهانی باشد.
۴ـ ۷ـ صندلیهای چرخدار با عرض کم جهت استفاده معلولان در داخل هواپیما باید در اختیارآنان قرار داده شود.
۴ـ ۸ـ ضروری است که اطلاعات مربوط به پرواز هواپیماها ورود و خروج اتوبوس یا قطارهابین شهری برای نابینایان
به صورت صوتی و برای ناشنوایان به صورت بصری ارائه گردد.
۴ـ ۹ـ پیشبینی فضایی بدون صندلی در کنار ورودی قطارهای راهآهن شهری (مترو) برایمعلولان و تعبیه کمربنـد
و یا دستگیره و بست برای ثبات نگاهداشتن صندلیهای چرخدار ضروریاست.
۴ـ ۱۰ـ نحوه استفاده از قطارها و اطلاعات مربوط به ورود و خروج باید با وسـایل صـوتی وتصـویری بـرای اسـتفاده
نابینایان و ناشنوایان اعلام گردد.
۴ـ ۱۱ـ وجود علایم بصری برای ناشنوایان و علایم صوتی برای نابینایان ضروری است.
۴ـ ۱۲ـ نصب تابلو برای افراد با دید محدود و کم سویی باید در رابطه با زوایای افقی؛ عمودی وجانبی صورت پذیرد
در این گروه زوایای افقی دید برای افراد نشسته ۱۵ درجه و برای افراد ایستاده ۳۰ درجه باشد.
۴ـ ۱۳ـ لازم است که تابلوها با زمینه مشکی و حروف سفید تهیه گردند.
۴ـ ۱۴ـ برای نابینایان میباید توضیحات باخط «بریل» در گوشه چپ بالای تـابلو نوشـته و در ایـنحالـت حـداکثر
ارتفاع تابلو برای افراد ایستاده ۱۲۲ سانتیمتر باشد (این مساله در مورد تابلوهای نصب شده به دیوار است)
ارائه علائم تنها به صورت تصویری مجاز نیست.
میله‌ها و نرده‌های راهنما در نقاط حساس خطرناک باید دارای علایم حسی باشند تا نابینایان را آگاه نماید.

صفحه ویژه آزمون طراحی معماری

---

محصولات مرتبط: